Postmoderne literatuur: Achtergrond

Vergelijkingen met modernistische literatuur

Postmoderne literatuur vertegenwoordigt een breuk met het realisme uit de 19e eeuw. In karakterontwikkeling verkennen zowel moderne als postmoderne literatuur het subjectivisme, waarbij ze zich afwenden van de externe realiteit om innerlijke bewustzijnstoestanden te onderzoeken, in veel gevallen puttend uit modernistische voorbeelden in de "stream of consciousness"-stijlen van James Joyce en Virginia Woolf, of verkennende gedichten zoals The Waste Land van T.S. Eliot. Daarnaast verkennen zowel moderne als postmoderne literatuur fragmentariteit in de narratieve en karakteropbouw. The Waste Land wordt vaak aangehaald als een middel om moderne en postmoderne literatuur te onderscheiden. Het gedicht is fragmentarisch en gebruikt pastiche zoals veel postmoderne literatuur, maar de spreker in The Waste Land zegt: "these fragments I have shored against my ruins". Modernistische literatuur ziet fragmentatie en extreme subjectiviteit als een existentiële crisis, of Freudiaanse interne conflicten, een probleem dat moet worden opgelost, en de kunstenaar wordt vaak genoemd als degene die het moet oplossen.

Postmodernisten tonen echter vaak aan dat deze chaos onoverkomelijk is; de kunstenaar is impotent en de enige uitweg tegen "verwoesting" is om binnen de chaos te spelen. Speelsheid is aanwezig in veel modernistische werken (Joyce's Finnegans Wake of Woolf's Orlando, bijvoorbeeld) en ze lijken wellicht erg op postmoderne werken, maar met het postmodernisme wordt speelsheid centraal en wordt het daadwerkelijke bereiken van orde en betekenis onwaarschijnlijk. [14] Gertrude Steins speelse experiment met metafictie en genre in The Autobiography of Alice B. Toklas (1933) is geïnterpreteerd als postmodern.

Verschuiving naar postmodernisme

Zoals bij alle stilistische tijdperken bestaan er geen definitieve data voor de opkomst en ondergang van de populariteit van het postmodernisme. 1941, het jaar waarin de Ierse romanschrijver James Joyce en de Engelse romanschrijver Virginia Woolf beiden overleden, wordt soms gebruikt als een ruwe grens voor het begin van het postmodernisme. De Ierse romanschrijver Flann O'Brien voltooide The Third Policeman in 1939. Het werd afgewezen voor publicatie en bleef zogenaamd verloren totdat het postuum werd gepubliceerd in 1967. Een herziene versie genaamd The Dalkey Archive werd vóór het origineel gepubliceerd in 1964, twee jaar voordat O'Brien overleed. Ondanks zijn langzame verschijning beschouwt de literatuurtheoreticus Keith Hopper The Third Policeman als een van de eersten van dat genre dat ze de postmoderne roman noemen.

De prefix "post" impliceert echter niet noodzakelijkerwijs een nieuw tijdperk. Het kan ook een reactie aangeven tegen het modernisme in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog (met zijn gebrek aan respect voor de mensenrechten, net bevestigd in de Conventie van Genève, door de verkrachting van Nanjing, de Bataan Death March, de atoombombardementen van Hiroshima en Nagasaki, de Holocaust, het bombardement op Dresden, het bloedbad van Katyn, de brandbombardementen van Tokio en de internering van Japans-Amerikaanse burgers).

Het kan ook een reactie impliceren op belangrijke naoorlogse gebeurtenissen: het begin van de Koude Oorlog, de Civil Rights Movement, postkolonialisme (postkoloniale literatuur) en de opkomst van de personal computer (Cyberpunk en Hypertext fiction).