[Art] Art Deco

[Sztuka] Art Deco

Art Deco, skrót od francuskiego Arts décoratifs (dosł. „Sztuki dekoracyjne”),[1] to styl w sztukach wizualnych, architekturze i projektowaniu produktów, który po raz pierwszy pojawił się w Paryżu w latach 1910-tych, tuż przed I wojną światową i rozkwitł w Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Europie w latach 20. do wczesnych 30. XX wieku, poprzez stylizację i projektowanie wnętrz i zewnętrz wszystkiego, od dużych konstrukcji po małe przedmioty, w tym odzież, modę i biżuterię. Art Deco wpłynęło na budynki od drapaczy chmur po kina, mosty, transatlantyki, pociągi, samochody, ciężarówki, autobusy, meble i przedmioty codziennego użytku, w tym radia i odkurzacze.

Nazwa Art Deco weszła do użytku po Exposition internationale des arts décoratifs et industriels modernes (Międzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej i Przemysłu Nowoczesnego) w 1925 roku w Paryżu. Ma swoje korzenie w odważnych geometrycznych formach Secesji Wiedeńskiej oraz Kubizmu. Od samego początku Art Deco było inspirowane jasnymi kolorami fowizmu i Ballets Russes, oraz egzotycznymi stylami sztuki z Chin, Japonii, Indii, Persji, starożytnego Egiptu i Majów. W swoich czasach Art Deco było określane innymi nazwami, takimi jak style moderne, Moderne, modernisticzny lub style contemporain, i nie było rozpoznawane jako odrębny i jednorodny styl.

W swoim rozkwicie Art Deco reprezentowało luksus, przepych, ekstrawagancję i wiarę w postęp społeczny i technologiczny. Ruch charakteryzował się rzadkimi i drogimi materiałami takimi jak heban i kość słoniowa, oraz wykwintnym rzemiosłem. Wprowadzono również nowe materiały, takie jak chromowanie, stal nierdzewna i plastik. W Nowym Jorku, Empire State Building, Chrysler Building i inne budynki z lat 20. i 30. XX wieku są pomnikami tego stylu. Największe zagęszczenie architektury Art Deco na świecie znajduje się w Miami Beach na Florydzie.

Art Deco stało się bardziej stonowane podczas Wielkiego Kryzysu. W latach 30. pojawiła się bardziej elegancka forma stylu o nazwie Streamline Moderne, charakteryzująca się zakrzywionymi formami i gładkimi, polerowanymi powierzchniami. Art Deco było stylem międzynarodowym, ale po wybuchu II wojny światowej straciło swoją dominację na rzecz funkcjonalnych i nieozdobionych stylów nowoczesnej architektury i stylu międzynarodowego.

Art Deco zyskało popularność jako szeroko stosowana etykieta stylistyczna w 1968 roku, kiedy historyk Bevis Hillier opublikował pierwszą ważną książkę akademicką na ten temat, Art Deco of the 20s and 30s. Zauważył on, że termin ten był już używany przez handlarzy dziełami sztuki i cytuje The Times (2 listopada 1966 r.) oraz esej Les Arts Déco w magazynie Elle (listopad 1967 r.) jako przykłady. W 1971 roku zorganizował wystawę w Minneapolis Institute of Arts, którą szczegółowo opisuje w swojej książce The World of Art Deco.

Mike Hope wymienia wiele innych etykiet, które były używane dla architektury Art Deco: Odeon Style (po stylu stosowanym przez kina Odeon w latach 30. XX wieku), styl Liberty, [Styl] Moderne, Jazz Moderne, Zigzag Moderne, British Moderne, Nautical Moderne, Modern Ship Style, Pacqueboat Style, Ocean Liner Style, White Modern, Futurist Art Deco, Streamline Beaux Arts, Streamline Moderne, PWA Moderne, PWA/WPA Moderne, Federal Moderne, Depression Moderne, Classical Moderne, Classical Modernism, Modernist Classical, Chicago School, Czeski Kubizm Architektoniczny, Futuryzm Włoski, Szkoła Prerii, Atmospheric Theatre, Med Deco, Szkoła Amsterdamska, Nieuwe Zakelijkheid (również Neue Sachlichkeit, Neues Bauen, New Sobriety, New Objectivity), Mayan Revival, Japanese Secession, Spanish Pueblo Style, Pueblo Deco, Fiński Romantyzm Narodowy; Neo-gotyk, Neo-bizantyjski, Neo-egipski, Spanish Mission, International School, European International Style, Wiener Werkstätte, Free Classicism; Stripped Neo-Classicism, Deco Free Classicism, Stripped Classicism, Transitional Modern, Vogue Regency.